Washington D.C. (31 May 2012) – The below signatories representing 17 human rights and student organizations express deep concern about the alarming state of academic freedom in the Islamic Republic of Iran, in particular violations of the rights to freedom of expression, association, and assembly on campuses; and institutionalized procedures that allow authorities arbitrarily to expel and suspend students, and fire graduate instructors on the basis of their political views or activities. Over six hundred students, as well as some university lecturers, have been arrested since 2009, many of whom have subsequently been imprisoned, and hundreds deprived of education, as a result of their political activities. The right to education for all persons without discrimination is explicitly guaranteed under international instruments, which Iran has accepted or to which it is party, including the Universal Declaration of Human Rights, the International Covenant on Economic Social and Cultural Rights (ICESCR), and the UNESCO Convention against Discrimination in Education. It is also guaranteed under Iran’s Constitution. The International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR) and the International Convention on the Elimination of Racial Discrimination (CERD) further protect the rights of individuals to freedom of opinion, expression, association, and assembly, and prohibit discrimination against any person due to their race, sex, religion or belief, ethnicity, or political or other opinion. The ICCPR also protects the right of minorities, in community with others, to enjoy their own culture, to profess and practice their own religion, and to use their own language. In the International Covenant on Economic Social and Cultural Rights’ General Comment 13 from 1999, academic freedom is explained as including: “the liberty of individuals to express freely opinions about the institution or system in which they work, to fulfill their functions without discrimination or fear of repression by the State or any other actor, to participate in professional or representative academic bodies, and to enjoy all the internationally recognized human rights applicable to other individuals in the same jurisdiction.” Additionally, General Comment 13 of the ICESCR states that “the denial of academic freedom of staff and students” would be a violation of Article 13 of the ICESCR. UNESCO’s 1997 Policy Recommendation Concerning the Status of Higher Education Teaching Personnel also provides that the right to education “can only be fully enjoyed in an atmosphere of academic freedom and autonomy for institutions of higher education.” Academic freedom is defined as: “the right without constriction by prescribed doctrine, to freedom of teaching and discussion, freedom of carrying out research and disseminating and publishing the results thereof, freedom to express opinion[s], freedom from institutional censorship and freedom to participate in professional and representative academic bodies […] without discrimination of any kind and without fear of repression by the state or any other source.” The UNESCO Policy further provides that professors should not be forced to instruct against their own best knowledge and conscience, to use curricula or methods contrary to international human rights standards, or be subject to dismissal for any reason without sufficient cause related to professional conduct and demonstrable before independent and impartial third party hearings. According to these standards, higher education institutions should support academic freedom and fundamental human rights, ensure students are treated fairly and justly, adopt policies that ensure equitable treatment of women and minorities, and ensure that higher education personnel are not impeded in their work by violence, intimidation, or harassment. Yet, students and higher education personnel in Iran continue to face routine and pervasive violations of their rights on the basis of their opinions, gender, religion and ethnicity. The Network for Education and Academic Rights, an independent non-governmental organization that monitors academic freedom, documented at least 92 violations of academic rights in Iran in 2011. According to the largest independent student organization in Iran, Daftar-e Tahkim Vahdat, between March 2009 and February 2012, there were at least 396 cases of students banned from further study by the Ministry of Science, Research, and Technology as a result of their peaceful political or other dissent. Additionally, at least 634 students were arrested by security and intelligence organs and 254 students convicted for similar reasons, with the correlated impact on their ability to continue their education. The Ministry of Science, Technology, and Research declared Daftar-e Tahkim-e Vahdat an “illegal” union in 2009, on grounds that it “engaged in activities that endangered national security.” The organizations said that they had gathered information that the Iranian authorities have threatened, suspended, arrested, prosecuted, and sentenced student activists for peaceful criticism of government policies on a regular basis. Officials also have routinely shut down hundreds of student gatherings, publications, and independent organizations. More than 30 students are currently serving long prison sentences in Iran solely for exercising their rights to freedom of expression, association, and assembly by expressing their opinions, participating in demonstrations, or membership of an independent student organization critical of government policies. Combined, these students have been sentenced to more than 130 years in prison, in some cases up to 15 years. The organizations expressed further concern that the Iranian government also appears to vet students for admission to graduate programs as well as applicants to higher education teaching posts based on their ideological views. The Supreme Council for the Cultural Revolution sets ideological and political requirements for students seeking higher education as a strategy of deterring dissent on university campuses. These regulations require students to have faith in Islam or other state-recognized religions, and be judged “not to be hostile” to the Islamic Republic, and free from “moral corruption.” The regulations are then used by the Ministry of Intelligence, the Ministry of Science, Research and Technology and university “disciplinary committees” to arbitrarily pressure and punish students on the basis of their views, including banning them from admission and enrollment. As such they violate Article 3 of the Iranian Constitution guaranteeing the right to education for all citizens. The organizations also highlighted that Iran’s paramilitary and intelligence apparatuses, including the Basij militia, maintain an active presence on university campuses and engage in violent confrontations with students, including repeated attacks on peaceful gatherings and dormitories leading to serious injuries and the deaths of several students. While such attacks on Iranian university campuses are not new, an increased number of instances have been carried out across the country since the 2009 disputed elections. In addition, Iran’s minorities face systematic deprivation and discrimination in higher education. Authorities have prevented–and specifically targeted–members of the Bahá’í faith from pursuing higher education solely on the basis of their religious beliefs, as specified in regulations by the Supreme Council of the Cultural Revolution that require faith in Islam or state-recognized minority religions that exclude the Bahá’í community. The organizations said they were aware of hundreds of qualified Bahá’í students who are banned from entering public and private universities and vocational training institutes in Iran. In 2011, authorities raided the Bahá’í Institute for Higher Education (BIHE), an online correspondence university created in 1987, and arrested and jailed thirty members of the BIHE. At least nine educators have been convicted of charges relating to the peaceful exercise of their right to freedom of expression, association, and assembly, of whom up to seven are currently believed to be in prison. Student activists that advocate for ethnic minority rights often face the harshest punishments by Iranian authorities for voicing their discontent with discrimination against them. This includes arbitrary and sometimes violent arrests, heavy sentences, and, in some instances, the death sentence. For example, in 2011, four members of the Democratic Union of Kurdish Students were arrested and several others summoned to security and intelligence offices. Furthermore, discrimination against women has increased within Iran’s higher education system. Gender segregation introduced recently in some universities raises questions about whether women and men will continue to enjoy equal access to the same quality of higher education, subject to capacity, as is required under international law. Reports of quotas restricting women’s admission to specific university programs implemented by the Ministry of Science, Research and Technology, indicate that women are facing increasing restrictions in their ability to exercise their right to access higher education without discrimination. The quotas appear designed to reduce women’s access to specific fields of study and increase the overall proportion of male admission to Iranian universities. Such restrictions on women’s educational choices violate the prohibition on discrimination and Iran’s obligations under international law, to ensure the equal rights of men and women to education. In addition, in a recent disturbing incident at the Roudehen Branch of Islamic Azad University in April, university security personnel insulted and beat female students whom they believed were not complying with hijab[Islamic dress] standards. The situation of higher education teaching personnel is not much better. The Iranian authorities have dismissed over one hundred academics from their posts since the 2009 election on the basis of their political views and dissent against the government contrary to their obligations under Article 13 of the ICESCR to ensure academic freedom and institutional autonomy. Several university lecturers are serving prison sentences solely for peacefully expressing opposing views from the state. Finally, the Ministry of Science, Research, and Technology has instituted a program of “adapting” certain fields of study to Islamic ideology as defined by the government, including law, women’s studies, human rights, management, arts and cultural management, sociology, social sciences, philosophy, psychology, and political science. Such a policy amounts to a violation of academic freedom through direct censorship and ideological control of higher education. The organizations strongly urge the Iranian authorities to fulfill Iran’s international obligations to ensure respect for the right to education and academic freedom by:
- Releasing immediately and unconditionally all Iranian students and higher education personnel who have been jailed for peacefully exercising their rights to freedom of expression, association, and assembly, including educators at the Baha’i Institute of Higher Education, and including those who have expressed political opinions (lists provided below);
- Ending the systemic identification and targeting of students due to their beliefs, or their religious, political or civic activities, and revising regulations for admissions and “disciplinary committees” to ensure they uphold and respect the principles of free expression, assembly, and association;
- Removing all intelligence units and Basij paramilitary units from university campuses;
- Allowing peaceful, independent Iranian student organizations to operate freely and without interference from government authorities and organs;
- Abolishing discriminatory policies against women, including the quota system that restricts women’s participation in higher education, gender segregation which may lead to women experiencing discrimination in higher education, and restrictions on campuses and fields of study in which women can enroll; and ending enforcement of clothing standards that violate the rights to privacy, freedom of expression and freedom of religion or belief;
- Abolishing all policies and practices that discriminate against or otherwise violate the rights of religious and ethnic minorities in Iran, particularly the Baha’i community, including in regard to their access to higher education and academic freedom;
- Ending the practice of hiring, promoting or firing higher education teaching personnel based on their personal and political opinions and establishing independent university committees to review and reinstate professors that have been dismissed on ideological and politically motivated grounds; and
- Ensuring that the governance, curricula and procedures for enrollment in universities are independent from government control and free from ideological vetting, including by the Supreme Council of the Cultural Revolution, and that they adhere to international standards of academic freedom outlined by UNESCO and the ICESCR.
Human Rights and Student Organizations Abdorrahman Boroumand Foundation * Amnesty International * Arseh Sevom ARTICLE 19 * Bahá’í International Community * Committee of Human Rights Reporters * Cairo Institute for Human Rights Studies * Green Students for a Democratic Iran – Southern California * Human Rights Activists in Iran * Human Rights Watch * International Campaign for Human Rights in Iran * International Federation for Human Rights * Iran Human Rights Documentation Center * Iranian League for the Defence of Human Rights * Society to Combat Discrimination in Education * Iranian Democratic Student Association of George Washington University * United for Iran Students imprisoned in Iran Bahareh Hedayat; Zia Nabavi; Majid Dorri; Majjid Tavakoli; Ieghan Shahidi; Ali-Akbar Mohammadzadeh; Ali Malihi; Hassan Asadi Zeidabadi; Hamed Omidi; Saeed Jalalifar; Mehdi Khodaie; Milad Karimi; Babak Dashab; Hamed Rouhi-Nejad; Hossein Ronaghi-Maleki; Shahin Zeinali; Arash Sadeghi; Javad Alikhani; Omid Kokabi; Habibollah Latifi (on death row); Shabnam Madadzadeh; Atefeh Nabavi; Fereshteh Shirazi; Afshin Shahbazi; Rouzbeh Saadati; Mehrdad Karami; Ali Jamali; Mohammad Ahadi; Rouhollah Rouzi-Talab; Sama Nourani; Emad Bahavar; and Kaveh Rezaei Shiraz. Higher education personnel imprisoned in Iran Masoud Sepehr; Ghorbanali Behzadian Nezhad; Ghasem Sholeh-Saadi; Davoud Soleimani; Mohsen Mirdamadi; Zahra Rahnavard (house arrest); and Ahmad Miri. BIHE educators Mahmoud Badavam; Riaz Sobhani; Ramin Zibaie; Farhad Sedghi; Nooshin Khadem; Kamran Mortezaie; and Kamran Rahimian.
ماه مه ۲۰۱۲
بنیاد عبدالرحمن برومند* عفو بین الملل* عرصه سوم* ماده ی ۱۹* جامعه بین المللی بهاییان* کمیته گزارشگران حقوق بشر* موسسه مطالعات حقوق بشر قاهره* دانشجویان سبز حامی دموکراسی برای ایران – جنوب کالیفرنیا مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران* دیده بان حقوق بشر* کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران* فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر* مرکز اسناد حقوق بشر ایران* جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران* جمعیت مبارزه با تبعیض تحصیلی* انجمن دانشجویان دموکراسی خواه دانشگاه جورج واشینگتن* اتحاد برای ایران
بیانیه مشترک در مورد حق تحصیل و آزادی علمی در ایران
سازمان های امضا کننده ی این بیانیه، ۱۷ سازمان حقوق بشری و دانشجویی فوق الذکر، نگرانی عمیق خود را از وضعیت نگران کننده آزادی علمی در جمهوری اسلامی ایران ابراز می کنند؛ به ویژه، در زمینه نقض آزادی بیان، آزادی تشکل و گردهم آیی در محوطه های دانشگاهی، و نیز رویه های نهادینه شده ای که برای مقامات دولتی این امکان را فراهم آورده است تا به صورت خودسرانه دانشجویان را اخراج و یا از تحصیل محروم و مدرسین و اساتید آموزش عالی را به خاطرعقاید و یا فعالیت های سیاسی شان از کار برکنار کنند. از سال ۲۰۰۹ تا کنون بیش از ششصد دانشجو، و همچنین چندین استاد دانشگاه، بازداشت شده و متعاقبا بسیاری از آنان به زندان افتاده اند. علاوه بر این، صدها تن به خاطر فعالیت های سیاسی خود از تحصیل محروم شده اند.
حق تحصیل برای تمامی انسان ها و بدون هرگونه تبعیضی به صراحت در پیمان های بین المللی، از جمله آن دسته از معاهده هایی که ایران امضا کرده است، تضمین شده است؛ از جمله در اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کنوانسیون یونسکو علیه تبعیض تحصیلی. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز آنرا تضمین کرده است. میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) و کنوانسیون بین المللی حذف تبعیض نژادی (CERD) نیز به نوبه ی خود حقوق افراد در آزادی عقیده، بیان، تشکل و گردهم آیی را مورد حمایت قرار می دهند و اعمال تبعیض علیه افراد به خاطر نژاد، جنسیت، مذهب یا اعتقاد، یا قومیت یا عقاید سیاسی یا عقاید دیگر را منع می کنند. میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی همچنین از حقوق اقلیت ها، در اشتراک با دیگران، حمایت می کند تا بتوانند از فرهنگ خود بهره مند شوند، به مذهب خود عمل کنند و زبان خود را به کار برند.
نظریه عمومی شماره ی ۱۳ مربوط به میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR) در سال ۱۹۹۹، در تعریف آزادی علمی از جمله این موارد را متذکر شده است:
«اختیار افراد در بیان آزادانه نظرات خود پیرامون موسسه یا دستگاهی که در آن مشغول به کار هستند، انجام وظایف خود بدون تبعیض و یا داشتن هراس از سرکوب توسط دولت یا عوامل دیگر، مشارکت در نهادهای علمی حرفه ای یا انتخابی، و بهره مند شدن از تمامی حقوق بشر که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده و در مورد سایر افراد همان حوزه قابل اعمال است».
علاوه بر این، نظریه عمومی شماره ی ۱۳ مربوط به میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR) عنوان می دارد که «محرومیت دانشجویان و مدرسان از آزادی علمی» نقض ماده ی ۱۳ این میثاق (ICESCR) است.
خط مشی مورد توصیه یونسکو در رابطه با وضعیت مدرسان آموزش عالی در سال ۱۹۹۷ عنوان می کند که از حق تحصیل «تنها در محیطی می توان به طور کامل بهره مند شد که استقلال موسسات آموزش عالی و آزادی علمی وجود داشته باشد.» آزادی علمی در آن خط مشی به این صورت تعریف می شود:
“ بدون اعمال محدودیت از جانب ایدئولوژی رسمی، آزادی تدریس و مباحثه، آزادی انجام تحقیق و پخش و انتشار نتایج آن، آزادی بیان عقاید و نظرات، آزادی از سانسورنهادینه، و آزادی مشارکت در نهادهای تخصصی و انتخابی… بدون هرگونه تبعیضی و بدون داشتن هراس از سرکوب توسط حکومت یا سایر مراجع”.
خط مشی یونسکو در ادامه تاکید می کند که اساتید نباید به تدریس مطالبی که بر خلاف دانش و عقاید آنهاست واداشته شوند، نباید مجبور به استفاده از برنامه های درسی و یا روش هایی شوند که در تضاد با استانداردهای بین المللی حقوق بشری هستند، و نمی بایست به هیچ وجه در معرض اخراج قرار بگیرند، مگر آنکه دلایل کافی در ارتباط با عملکرد حرفه ای آنها وجود داشته باشد و این دلایل در پیشگاه اشخاص ثالث مستقل و بی طرف مطرح گردد و مورد رسیدگی قرار بگیرد. با توجه به این استانداردها و معیارها، موسسات آموزش عالی می بایست از آزادی علمی و حقوق بشر اساسی پشتیبانی کنند، از رفتار منصفانه و عادلانه با دانشجویان اطمینان حاصل کنند، سیاست هایی اتخاذ کنند که متضمن برخورد یکسان و برابر با زنان و اقلیت ها باشند و تضمین کنند که خشونت، ارعاب و آزارو اذیت مانع کار کادر آموزش عالی نشود.
با این حال در ایران، دانشجویان و اساتید دانشگاه به خاطرعقاید، جنسیت، مذهب و قومیت خود، کماکان با نقض روزمره و فراگیر حقوق خود مواجه هستند. شبکه ی آموزش و حقوق علمی (NEAR)، سازمان غیردولتی و مستقلی که بر وضعیت آزادی علمی نظارت دارد، در سال ۲۰۱۱ حداقل ۹۲ مورد نقض حقوق علمی در ایران را ثبت کرده است. دفتر تحکیم وحدت، بزرگترین سازمان مستقل دانشجویی در ایران، گزارش داده است که در فاصله ماه مارس سال ۲۰۰۹ تا ماه فوریه سال ۲۰۱۲، حداقل ۳۹۶ دانشجو به علت ابراز مخالفت سیاسی مسالمت آمیزیا مخالفت های مسالمت آمیز دیگر توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از ادامه تحصیل محروم شده اند. علاوه بر این، حداقل ۶۳۴ دانشجو توسط نهادهای امنیتی و اطلاعاتی بازداشت، و ۲۵۴ دانشجو به دلایل مشابه محاکمه شده اند، که بر امکان ادامه تحصیل آنان تاثیر گذاشته است. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۲۰۰۹ دفتر تحکیم وحدت را به علت «شرکت در فعالیت هایی که امنیت ملی را به مخاطره انداخته» یک اتحادیه غیرقانونی اعلام کرد.
سازمان های امضاکننده می گویند اطلاعاتی جمع آوری کرده اند حاکی از آن که مقامات ایرانی مرتبا فعالان دانشجویی در ایران را به خاطر انتقادات مسالمت آمیزشان از سیاست های حکومت، مورد تهدید، تعلیق از تحصیل، بازداشت، تعقیب و پیگرد قانونی قرار می دهند و محکوم می کنند. این مقامات همچنین صدها گردهمایی، سازمان مستقل و نشریه دانشجویی را از ادامه فعالیت بازداشته اند. در حال حاضر بیش از ۳۰ دانشجو تنها به خاطر استفاده از حق خود در آزادی بیان، تشکل و گردهم آیی، از طریق بیان نظرات خود، شرکت در تظاهرات، و یا عضویت در سازمان های دانشجویی مستقل و منتقد دولت، در زندان محکومیت های طولانی حبس خود را می گذرانند … این دانشجویان در مجموع به بیش از ۱۳۰ سال زندان محکوم شده اند؛ احکام زندان برخی از آنان به ۱۵ سال نیز می رسد.
سازمان های امضاکننده نگرانی دیگر خود را از این مهم ابراز کرده اند که ظاهرا دولت ایران دانشجویان متقاضی ورود به دوره های بالاتر از کارشناسی و نیز داوطلبین تدریس در دوره های آموزش عالی را بر اساس عقاید ایدئولوژیک آنها مورد گزینش قرار می دهد. به منظور ممانعت از بروز مخالفت سیاسی در مراکز دانشگاهی، شورای عالی انقلاب فرهنگی برای دانشجویان داوطلب به ادامه تحصیل در مقطع آموزش عالی پیش نیازهای عقیدتی و سیاسی وضع کرده است. این مقررات دانشجویان را ملزم به اعتقاد به اسلام و یا یکی از ادیان دیگرمورد شناسایی حکومت می کند و احراز «عدم معاندت آنها با جمهوری اسلامی» و نداشتن «فساد اخلاقی» آنها را ضروری می داند. این مقررات توسط وزارت اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و کمیته های انضباطی دانشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند تا به صورت «خودسرانه» بر دانشجویان اعمال فشار کنند و آنها را به خاطر عقاید و نظراتشان مورد مجازات قرار دهند، و از جمله آنها را از پذیرش و ثبت نام در دانشگاه ها محروم کنند. به این ترتیب، این مقررات ناقض ماده ی ۳ قانون اساسی ایران هستند که به صراحت حق تحصیل را برای تمامی شهروندان تضمین کرده است.
سازمان های امضاکننده همچنین عنوان کرده اند که واحد های اطلاعاتی و شبه نظامی در ایران، از جمله نیروی شبه نظامی بسیج، حضور فعالی در مراکز دانشگاهی دارند و در برخوردهای خشونت آمیز با دانشجویان مشارکت می کنند؛ از جمله با حملات مکرر به گردهم آیی های مسالمت آمیز دانشجویان و خوابگاه ها که جراحات جدی و مرگ چندین تن از دانشجویان را در پی داشته است. اگرچه وقوع چنین حملاتی به مراکز دانشگاهی بی سابقه نبوده است، وقوع آنها در پی انتخابات مورد مناقشه سال ۲۰۰۹ در دانشگاه های سراسر کشور افزایش چشمگیری داشته است.
علاوه بر این، اقلیت های ایران در دوره های تحصیلی آموزش عالی با محرومیت و تبعیض سیستماتیک مواجه هستند. مقامات ایران مشخصا پیروان آیین بهایی را مورد هدف قرار داده و آنها را، تنها به خاطر عقاید مذهبی شان، از ادامه تحصیل در مقطع آموزش عالی محروم می کنند. اساس این کار مقررات مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است که اعتقاد به اسلام یا یکی از ادیان اقلیت مورد شناسایی رسمی حکومت راـ که شامل آیین بهایی نیست ـ به عنوان شرط تحصیل در دانشگاه ها تعیین کرده است. سازمان های امضاکننده گفته اند که بنا بر اطلاع آنها از ورود صدها تن از دانشجویان واجد شرایط بهایی به دانشگاه های دولتی و خصوصی و مراکز آموزش حرفه ای جلوگیری به عمل آمده است. در سال ۲۰۱۱، مقامات ایرانی به موسسه ی آموزش عالی بهاییان (BIHE)، که به عنوان یک دانشگاه مکاتبه ای آنلاین در سال ۱۹۸۷ تاسیس شده، یورش بردند و سی مدرس آن را بازداشت و زندانی کردند. حداقل نه تن از این مدرسین با اتهاماتی مرتبط با استفاده ی مسالمت آمیز از آزادی بیان، تشکل و گردهم آیی محکوم شده اند و هم اکنون گویا هفت تن از آنان دوران محکومیت خود را در زندان سپری می کنند.
فعالین دانشجویی که برای دفاع از حقوق اقلیت های قومی فعالیت می کنند، به خاطر ابراز نارضایتی از تبعیض علیه خود معمولا با خشن ترین مجازات ها توسط مقامات ایرانی مواجه می شوند؛ از جمله با بازداشت های خودسرانه و گاه خشونت آمیز، حکم های سنگین زندان و حتی در برخی موارد، با حکم اعدام. برای نمونه، در سال ۲۰۱۱، چهار تن از اعضای اتحادیه دموکراتیک دانشجویان کُرد بازداشت و چندین نفر دیگر از اعضا به نهادها و ارگان های اطلاعاتی امنیتی احضار شدند.
همچنین، تبعیض علیه زنان در سیستم آموزش عالی ایران افزایش یافته است. جداسازی جنسیتی که اخیرا در برخی دانشگاه به اجرا گذاشته شده است این سوال را پیش می آورد که آیا، به شرط وجود ظرفیت و آنگونه که قوانین بین المللی مقرر کرده اند، زنان و مردان به آموزش عالی با کیفیت یکسان دسترسی برابر خواهند داشت یا خیر. گزارشات مبنی بر اعمال سهمیه هایی از جانب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که پذیرش زنان در برخی از رشته های تحصیلی دانشگاهی را محدود می کنند، حاکی از آن است که زنان برای استفاده از حق خود مبنی بر دسترسی بدون تبعیض به آموزش عالی، با محدودیت های فزاینده ای روبه رو هستند. به نظر می رسد این سهمیه ها به منظور افزایش نسبت تعداد دانشجویان پسر پذیرفته شده در دانشگاه ها و کاهش دسترسی زنان به برخی رشته های تحصیلی مشخص، طراحی گردیده است. این گونه محدودیت ها بر امکان انتخاب تحصیلی زنان، اصل ممنوعیت تبعیض و نیزتعهدات ایران تحت قوانین بین المللی را نقض می کند. این قوانین از دولت ها می خواهند تا اطمینان حاصل کنند که زنان و مردان به صورت برابر از حق تحصیل برخوردار خواهند بود. علاوه بر این، در واقعه ای آزاردهنده و ناخوشایند در اردیبهشت ماه، مامورین انتظامات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن تعدادی از دانشجویان دختر را به علت عدم رعایت معیارهای حجاب مورد اهانت و ضرب و شتم قرار داده اند.
وضعیت اساتید و مدرسین آموزش عالی چندان بهتر نیست. از انتخابات سال ۲۰۰۹ تا کنون، مقامات ایرانی بیش از یکصد تن از اساتید دانشگاه را به خاطر عقاید سیاسی شان و یا مخالفت با دولت اخراج کرده اند. این عمل در تناقض و مغایرت با ماده ی ۱۳ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR) است، که دولت ها را ملزم می کند تا آزادی علمی و استقلال دانشگاه ها را تضمین کنند. در حال حاضرچندین تن از استادان دانشگاه، تنها به علت ابراز مسالمت آمیزنظرات مخالف خود با حکومت، محکومیت زندان خود را سپری می کنند.
و سرانجام، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برنامه ای را در دستور کار قرار داده که هدف آن «تطبیق دادن» برخی از رشته های تحصیلی با ایدئولوژی اسلامی به تعریف حکومت است. رشته های حقوق، مطالعات زنان، حقوق بشر، مدیریت، هنر و مدیریت فرهنگی، جامعه شناسی، علوم اجتماعی، فلسفه، روانشناسی وعلوم سیاسی از این جمله هستند. چنین سیاستی به معنای نقض شدید آزادی علمی از طریق اعمال سانسورمستقیم و کنترل ایدئولوژیک آموزش عالی توسط دولت است.
سازمان های امضاکننده قویا از مقامات ایرانی می خواهند تا ایران به تعهدات بین المللی خود برای پاسداشت حق تحصیل و آزادی علمی از راه های زیر عمل کند:
- فورا و بی هیچ قید و شرطی، تمامی دانشجویان و مدرسان آموزش عالی در ایران را، که به خاطر استفاده ی مسالمت آمیز از حق آزادی بیان، تشکل و گردهم آیی زندانی شده اند، آزاد کنند، از جمله مدرسان موسسه آموزش عالی بهاییان، و نیز کسانی را که نظرات سیاسی خود را بیان کرده اند. (لیست های اسامی در پایین آمده است)؛
- به شناسایی و برخورد منظم با دانشجویان به خاطرعقاید، و یا فعالیت های سیاسی، مدنی، ویا مذهبی شان پایان دهند و مقررات پذیرش دانشجو و نیز مقررات مربوط به کمیته های انضباطی را مورد تغییر و بازبینی قرار دهند، به گونه ای که از رعایت اصول آزادی بیان، تشکل و گردهم آیی اطمینان حاصل شود؛
- تمامی واحدهای اطلاعاتی و شبه نظامیان بسیج را از مراکز دانشگاهی بیرون ببرند؛
- به سازمان های دانشجویی مستقل و مسالمت جوی ایرانی اجازه دهند تا آزادانه و بدون دخالت و مزاحمت از جانب نهادها ومقامات دولتی به فعالیت بپردازند؛
- به سیاست های تبعیض آمیز علیه زنان پایان دهند، از جمله به سیستم سهمیه بندی که مشارکت زنان در مقطع آموزش عالی را محدود می سازد، جداسازی جنسیتی که ممکن است به اعمال تبعیض علیه زنان در مقطع آموزش عالی بیانجامد، و محدودیت ها بر محوطه های دانشگاهی و رشته های تحصیلی که زنان امکان حضور و مشارکت در آنرا داشته باشند؛ و همچنین اجبار به رعایت استانداردهای پوششی برای زنان را، که حقوق شخصی، آزادی بیان و آزادی مذهب و عقیده را نقض می کند، متوقف سازند؛
- به تمامی سیاست ها و اقداماتی که علیه اقلیت های مذهبی و قومی در ایران، به ویژه جامعه بهایی، تبعیض اعمال می کنند، یا به طریقی حقوق آنها را نقض می کنند، پایان دهند، از جمله در ارتباط با امکان دسترسی آنها به آموزش عالی و آزادی علمی؛
- به سیاست استخدام، ارتقا و یا اخراج مدرسین موسسات آموزش عالی بر اساس عقاید شخصی و سیاسی آنها خاتمه دهند و کمیته های دانشگاهی مستقلی برای بازبینی پرونده ی اساتید اخراج شده تشکیل دهند و استادانی را که به دلایل سیاسی و ایدئولوژیک اخراج شده اند به مقام و موقعیت سابق خود بازگردانند؛
- اطمینان حاصل کنند که مدیریت دانشگاه ها، برنامه های درسی، و فرآیند پذیرش در دانشگاه ها مستقل از کنترل دولت، به دور از گزینش ایدئولوژیک، از جمله بر پایه مقررات مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، باشند و استانداردهای بین المللی آزادی علمی به تعیین یونسکو و میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را رعایت کنند.
دانشجویان زندانی در ایران
بهاره هدایت، ضیا نبوی، مجید دری، مجید توکلی، ایقان شهیدی، علی اکبر محمدزاده، علی ملیحی، حسن اسدی زیدآبادی، حامد امیدی، سعید جلالی فر، مهدی خدایی، میلاد کریمی، بابک داشاب، حامد روحی نژاد، حسین رونقی ملکی، شاهین زینعلی، آرش صادقی، جواد علیخانی، امید کوکبی، حبیب الله لطیفی (محکوم به اعدام)، شبنم مددزاده، عاطفه نبوی، فرشته شیرازی، افشین شهبازی، روزبه سعادتی، مهرداد کرمی، علی جمالی، محمد احدی، روح الله روزی طلب، سما نورانی، عماد بهاور و کاوه رضایی شیراز
مدرسین و اساتید دانشگاهی زندانی در ایران
مسعود سپهر، قربانعلی بهزادیان نژاد، قاسم شعله سعدی، داوود سلیمانی، محسن میردامادی، زهرا رهنورد (حبس خانگی) و احمد میری
مدرسین موسسه آموزش عالی بهاییان:
محمود با دوام، ریاض سبحانی، رامین زیبایی، فرهاد صدقی، نوشین خادم، کامران مرتضایی و کامران رحیمیان