در جمهوری اسلامی، زنانی که جسورانه در برابر ساختار قدرت ایستادهاند، بارها با برچسبهایی چون «دیوانه» یا «مبتلا به بیماری روانی» هدف تخریب و تحقیر قرار گرفتهاند؛ شگردی آشنا برای سرکوب و بیاعتبارسازی صدای مخالف.
این انگزنی نهفقط ابزار سرکوب سیاسیست، بلکه با دامن زدن به تبعیض علیه مبتلایان به اختلالات روانی، رنج و انزوای آنها را هم عمیقتر میکند.
این نوشته ادای دینیست به زنانی که با وجود این فشارها، ایستادند، مقاومت کردند و صدایشان را پس نگرفتند و یا دیگر در کنار ما نیستند.
سحر خدایاری (دختر آبی)
پس از خودسوزی سحر در شهریور ۱۳۹۸ جلوی دادگاه انقلاب، قوه قضاییه اعلام کرد او به «بیماری دوقطبی» مبتلا بوده و سابقه بستری در بیمارستان روانپزشکی داشته است. این ادعاها بدون سند منتشر شد و هدف آن انکار سیاسی بودن خودسوزی و کوچکسازی حرکت اعتراضی او بود.
سپیده قلیان
پس از انتشار صدای بازجوییهای او و افشای نقض حقوق بشر در زندانها توسط سپیده، رسانههای وابسته به سپاه و صداوسیما او را فردی «توهمزده» و «هیجانزده» معرفی کردند. در زندان بارها تهدید شد که به تیمارستان منتقل خواهد شد. وی در خاطراتش نیز به تلاش مأموران برای بیاعتبار کردن سلامت روان او اشاره کرده است.
آتنا دائمی
او بارها در زندان با تهدید روانپزشکی اجباری مواجه شد. به گزارش خانوادهاش، ماموران امنیتی تهدید کرده بودند که او را به «بیمارستان روانی» خواهند فرستاد.
ویدا موحد
پس از بازداشت او، مقامات قضایی اعلام کردند که او به «افسردگی شدید» مبتلاست. در دادگاه گفته شد که او نیاز به درمان دارد، نه مجازات، تا ماهیت سیاسی اعتراضش را نادیده بگیرند و از نظر روانی بیاعتبارش کنند.
نرگس محمدی
نرگس محمدی بهرغم ابتلا به بیماریهای جدی مانند فلج عضلانی و تنگی نفس، اجازه درمان بیرون از زندان به او داده نشد. در برخی پروندهها، او را فردی «نابسامان روانی» توصیف کردند که قصد «ایجاد ناآرامی ذهنی در سایر زندانیان» دارد. او در زندان نیز، هدف تحقیر و فشار روانی شدید قرار گرفت.
آهو دریایی
آهو، پس از درآوردن لباس در محوطه دانشگاه در اعتراض نمادین، توسط پلیس بازداشت و به بیمارستان روانی امینآباد منتقل شد. رسانههای حکومتی از جمله فارسنیوز اعلام کردند که او دارای «مشکلات روانی» است و بستری شده. این در حالی بود که هیچ گزارشی از نظر متخصصان مستقل منتشر نشد.
رویا ذاکری
پس از دستگیری وی در تظاهرات، به جای نگهداری در زندان عادی، او را به بخش روانپزشکی بیمارستان فرستادند. خانوادهاش اعلام کردند که تحت دارودرمانی اجباری قرار گرفته و بدون دلیل پزشکی در قرنطینه روانی نگه داشته شد.
سها مرتضایی
مسوولین پس از بازداشت «سها مرتضایی» فعال دانشجویی، خانواده وی را برای دریافت رضایت انتقال او به بیمارستان روانی تحت فشار قرار داده و اذعان کردند باید شوک الکتریکی به سها وارد شود تا دست از کارهایش بر دارد.
افسانه بایگان و آزاده صمدی
این بازیگران سینما از سوی مراجع قضایی به «مشاوره اجباری روانشناسی» محکوم شدند، با ادعای اینکه رفتارشان «ناهنجار و نشانهای از ناهنجاری رفتاری» است. حکم بازداشت تعلیقی همراه با مراجعه هفتگی به روانشناس برای توبه و اصلاح «ذهنیت آسیبدیده» صادر شد.
هنگامه شهیدی
مسئولان زندان اوین، باوجود وخامت وضعیت جسمی هنگامه شهیدی، روزنامهنگار زندانی، و برخلاف دستور دادستانی مبنی بر انتقال او به بیمارستان طالقانی، وی را به بیمارستان روانپزشکی «امینآباد» فرستادند.
زن میدان صیاد شیرازی
پس از بازداشت زنی که در میدان صیاد شیرازی مشهد در اعتراض، به صورت برهنه ظاهر شده بود، همسر او با انتشار ویدیویی مشکوک ادعا کرد که این زن به بیماری روانی مبتلاست و اکنون در بیمارستان روانی «ابنسینا» بستری شده است.