۱۶جولای ۲۰۲۱
انجمن حقوق بشر مردم آذربایجان در ایران (آهراز) اطلاع یافته است که مقامات ایران در زندان ندامتگاه تهران بزرگ، فعال حقوق زبانی و زندانی سیاسی تورک آذربایجانی، علیرضا فرشی را مورد رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز قرار داده‌اند و دسترسی وی به مراقبت‌های پزشکی مورد نیاز را از او سلب کرده‌اند. طبق اطلاعات دریافتی، در صورت عدم مراقبت‌های پزشکی ویژه وبستری شدن، چشم چپ وی در معرض خطر از دست دادن بینایی است.
علیرضا فرشی به دلیل فعالیتهای مسالمت آمیز و تقاضای حقوق زبانی برای ائتنیک ترک‌های آذربایجانی در ایران، از سوی مقامات ایرانی با بدرفتاری‌های متعددی روبرو شده است. فعالیتهای وی شامل ایجاد کتابخانه برای کودکان ترک آذربایجانی در مناطق فقیر روستایی استانهای تورک آذربایجانی، گرامیداشت روز جهانی زبان مادری که توسط یونسکو تعیین شده بود و توزیع کتاب‌های کودک به زبان مادریشان به عنوان هدیه برای کودکان ترک آذربایجانی است.
علیرضا فرشی اولین بار خودسرانه در ماه مه ۲۰۰۹ در طی یک گردهمایی مسالمت آمیز در تبریز، در حالی که از دولت ایران می خواست آموزش به زبان مادری برای تورک آذربایجانی‌ها در ایران ارائه دهد دستگیر شد. بعداً در ۱۴ نوامبر همان سال، دادگاه انقلاب تبریز او را به اتهام “تبلیغ علیه نظام” به یک سال زندان محکوم کرد. علاوه بر این محکومیت، دانشگاه آزاد اسلامی جلفا در تاریخ ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۰ در رابطه با همین پرونده، فرشی را از شغلش به عنوان استاد دانشگاه اخراج کرد.
در ۲۱ فوریه ۲۰۱۴، وزارت اطلاعات علیرضا فرشی را در کنار دیگر فعالان تورک آذربایجانی به طور خودسرانه در یک مراسم خصوصی برای بزرگداشت روز جهانی زبان مادری در تهران دستگیر کرد. در نوزدهم فوریه ۲۰۱۷، شعبه اول دادگاه انقلاب بهارستان در رابطه با این پرونده فرشی را به ۱۵ سال زندان و دو سال تبعید محکوم کرد. بعداً، در ۲۰ ژانویه، ۲۰۲۰، شعبه ۵۴ دادگاه تجدیدنظر تهران، حکم وی را به دو سال زندان و دو سال تبعید کاهش داد.
در تاریخ ۲۱ ژوئیه سال ۲۰۲۰، مأموران وزارت اطلاعات ایران خودسرانه آقای فرشی را بدون ارائه هیچ حکم قضایی دستگیر و او را در ارتباط با از پرونده سال ۲۰۱۷ برای اجرای حکم ناعادلانه دو سال زندان به زندان تهران منتقل کردند. در حالی که وی در حال گذراندن اتهامات قبلی خود بود، پرونده جدیدی علیه وی تشکیل شد. در تاریخ ۳ آوریل ۲۰۲۱، شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران آقای فرشی را در مجموع به ۵۰ ماه زندان و دو ماه کار اجباری در یک مرکز مدیریت پسماند زباله محکوم کرد.
دادگاه وی را به جرم توطئه، اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام محکوم کرد. بر خلاف قوانین ایران، آقای فرشی دو بار به خاطر یک عمل محکوم شد. علاوه بر این، وی در دادگاه از داشتن وکیل محروم بود و از دفاع وی جلوگیری شد و او در طول دادرسی فرصتی برای دفاع از خود نداشت.
در آخرین دستگیری فرشی، او گزارش داد که مأموران وی را تحت شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها قرار داده‌اند، از جمله در حالی که او را دستبند زده بودند چندین بار ضربات مشت به صورت و چشم وی وارد کرده‌اند. در نتیجه ضربات وارده، وی از ناحیه گردن و چشم چپ به شدت مجروح شده است. در هفتم مه ۲۰۲۱، وی اجازه یافت برای مدت سه روز از زندان تهران خارج شود تا وضعیت سلامتی خود را با پزشکان بررسی کند. علیرغم اصرار چشم پزشک متخصص وی در مورد نیاز فوری به جراحی قرنیه چشم، مسئولان زندان از تمدید مرخصی پزشکی او خودداری کردند.
مقامات زندان تقاضای آقای فرشی برای دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب را از ۱۱ مه ۲۰۲۱ رد کرده‌اند. اخیراً وی برای بررسی وضعیت سلامتیش به بیمارستان فارابی تهران فرستاده شد. با این حال، وی برای انجام پیوند قرنیه و سایر اقدامات پزشکی باید فوراً بستری شود. علاوه بر این، او مبتلا به دیابت تشخیص داده شده و نیاز به دسترسی مداوم به پزشکان، رژیم غذایی خاص و داروی مناسب دارد.
در تحولی دیگر در تاریخ ۶ ژوئیه ۲۰۲۱، زندانی سیاسی دیگری امیرحسین مرادی، که از نزدیکان فرشی است، با COVID-۱۹ مبتلا شده است و آقای فرشی علائم COVID را تجربه می‌کند.
سازمانهای امضا کننده این بیانیه رفتار ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز اعمال شده علیه زندانی سیاسی تورک آذربایجانی، علیرضا فرشی را محکوم می‌کنند. ما از مقامات جمهوری اسلامی ایران می‌خواهیم برای حفاظت از زندگی و سلامتی آقای فرشی اقدامات لازم را انجام دهند و مراقبت‌های پزشکی لازم را از جمله مراقبت‌های بهداشتی تخصصی مورد نیاز وی فراهم آورند. شواهد نشان می‌دهد که علیرضا فرشی پس از یک دادگاه کاملا ناعادلانه محکوم شده است و ما بیمناکیم از اینکه وی در رابطه با فعالیت مسالمت آمیز خود برای حقوق اقلیت‌های ائتنیکی در ایران هدف قرار گرفته باشد، که وی را به یک زندانی عقیدتی تبدیل خواهد کرد. ما خواهان آزادی فوری آقای فرشی و پیگرد قانونی مأمورانی هستیم که به طور غیرقانونی با وی بدرفتاری کرده‌اند.
سازمانهای امضا کننده:
سازمانهای امضا نشده:
۱. مرکز حقوق بشر عبدالرحمن برومند در ایران
۲. انجمن حقوق بشر مردم آذربایجان در ایران ـ آهراز
۳. سازمان حقوق بشر اهوازـ آهرو
۴. همه حقوق بشر برای همه در ایران
۵. ارسه سوم
۶. گروه حقوق بشر بلوچستان
۷. مرکز حامیان حقوق بشر
۸. فعالان حقوق بشر در ایران
۹. ایمپکت ایران
۱۰. حقوق بشر ایران
۱۱. مرکز اسناد حقوق بشر ایران
۱۲ حقوق بشر کردستان-ژنو
۱۳. گروه میان
۱۴. کمیته مدافع حقوق بشر قشقایی
۱۵. بنیاد سیامک پورزند
۱۶. توهرا، فعالان حقوق بشر ترکمن‌صحرا
۱۷. اتحاد برای ایران
۱۸. سازمان ملل و مردم بدون نماینده ـیوان پی یو